Εκατομμύρια καρδιές σε όλο τον κόσμο χτυπούν πιο δυνατά,
χάρη στον έρωτα. Αυτό που δεν ξέρουν όμως οι ερωτευμένοι είναι ότι την ίδια
στιγμή παράγουν τόνους οξυτοκίνης και βασοπρεσίνης – οι ορμόνες της αγάπης που
εκκρίνονται όταν ο εγκέφαλος παίρνει φωτιά από τον έρωτα.
Αυτό το γνωρίζουν- τώρα τελευταία- οι επιστήμονες, χάρη σε
μηχανήματα, όπως ο λειτουργικός μαγνητικός τομογράφος, που μας αφήνουν να
κρυφοκοιτάξουμε στα βάθη του εγκεφάλου την ώρα που διεγείρεται από όσα
συμβαίνουν γύρω του.
Όσο περισσότερο ερευνούν τον ερωτευμένο εγκέφαλο τόσο
αυξάνονται οι πιθανότητες να βοηθήσουν το δυνατό αυτό συναίσθημα να μείνει
ζωντανό για πολύ καιρό και να βελτιώσουν τις ζωές των ανθρώπων. Έρευνες σε
ερωτευμένα ζευγάρια έχουν δείξει ότι μετά το πρώτο μαγικό ραντεβού ενεργοποιείται
στον εγκέφαλο ένα πολύπλοκο σύστημα, όπως ακριβώς συμβαίνει όταν ένας άνθρωπος
παίρνει κοκαΐνη. Το 2005, ο Άρθουρ Άρον, κοινωνικός ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο
Στόνι Μπρουκ της Νέας Υόρκης, μελέτησε 10 άντρες και 7 γυναίκες που είχαν
ερωτευθεί πρόσφατα. Οι εθελοντές συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια, περιγράφοντας τη
σχέση τους με φράσεις όπως «λειώνω όταν κοιτάω τον σύντροφό μου στα μάτια».
Στη συνέχεια, μπήκαν στον μαγνητικό τομογράφο, όπου τους
έδειξαν φωτογραφίες των αγαπημένων τους ανάμεσα σε άλλες ουδέτερων προσώπων.
Όταν έβλεπαν τον έρωτά τους, το κοιλιακό καλυπτρικό πεδίο του εγκεφάλου, όπου
βρίσκεται το κέντρο ανταμοιβής, πλημμύρισε από την ορμόνη ντοπαμίνη.
Στο πρώτο στάδιο. «Η ντοπαμίνη
παράγεται όταν κάνεις κάτι πολύ ευχάριστο, όπως είναι το σεξ, τα ναρκωτικά ή
όταν τρως σοκολάτα», εξηγεί ο Λάρι Γιανγκ, καθηγητής Ψυχιατρικής στο
Πανεπιστήμιο Έμορι της Ατλάντας. Η ενεργοποίηση αυτού του μέρους του εγκεφάλου
ευθύνεται για την περίεργη, μερικές φορές, συμπεριφορά ζευγαριών που βρίσκονται
ακόμα στο πρώτο στάδιο του έρωτά τους. Χαρακτηρίζεται από ανεξάντλητη ενέργεια,
αϋπνία, συναισθήματα ευφορίας, αλλά και νευρικότητας και ταραχής, όταν δεν
είναι μαζί με το έτερον ήμισυ.
Η ίδια συμπεριφορά παρατηρείται σε φιλόδοξους γιάπηδες που
είναι προσηλωμένοι σε έναν στόχο. «Ο ερωτοχτυπημένος κυνηγά τον υπέρτατο στόχο:
έναν σύντροφο για το υπόλοιπο της ζωής του», τονίζει η Έλεν Φίσερ, ανθρωπολόγος
και γκουρού του έρωτα που έχει κάνει τις πιο καινοτόμες έρευνες στον χώρο.
Το δέσιμο. Σύμφωνα
με τις έρευνες, μετά την ξαφνική έκκριση ντοπαμίνης έρχονται στο προσκήνιο οι
ορμόνες της αγάπης, η βασοπρεσίνη και η οξυτοκίνη. Αυτές προκαλούν το
συναισθηματικό δέσιμο στα ζευγάρια.
Η οξυτοκίνη εκκρίνεται σε στιγμές οικειότητας, όταν για
παράδειγμα δύο άνθρωποι κοιτάζονται στα μάτια για πολλή ώρα, όταν αγκαλιάζονται
ή στη διάρκεια του σεξ. Είναι επίσης η ορμόνη που δένει συναισθηματικά τις
μητέρες με τα μωρά τους. Οι επιστήμονες υποπτεύονται επίσης ότι παίζει ρόλο στο
συναισθηματικό δέσιμο που κρατά χρόνια ανάμεσα σε ένα ζευγάρι, όπως έχει
αποδειχθεί ότι συμβαίνει στους μονογαμικούς αρουραίους του αγρού και τις
μαϊμούδες.
Το 2008, οι ερευνητές βρήκαν ότι η βασοπρεσίνη, που τελεί
τον ίδιο ρόλο με την οξυτοκίνη στους αρουραίους του αγρού, σχετίζεται με το
συναισθηματικό δέσιμο στους άντρες. Το εντυπωσιακό είναι ότι μία γενετική
διαφοροποίηση σε έναν υποδοχέα βασοπρεσίνης συνδέεται με την απιστία και τον
φόβο της δέσμευσης.
Όλες οι χημικές ουσίες και οι ορμόνες που εκκρίνονται, όταν
ερωτευόμα- στε, παίζουν έναν σημαντικό ρόλο: να δεθούμε με τον σύντροφό μας και
να μείνουμε μαζί για πολύ καιρό. Τι γίνεται όμως όταν οι ορμόνες επιστρέψουν
στην παλιά τους ρουτίνα;
Μέχρι πρόσφατα, οι επιστήμονες θεωρούσαν ότι τα περισσότερα
ζευγάρια περνούν στο στάδιο της συντροφικής αγάπης και αφήνουν πίσω τους τον
παθιασμένο έρωτα. Η σχέση τους γίνεται πιο στενή, αλλά λιγότερο συναρπαστική.
Αυτό όμως αλλάζει χάρη σε μία πρόσφατη έρευνα που απέδειξε
πως αυτή η θεωρία δεν ευσταθεί. Η Μπιάνκα Ασεβέντο, από το Πανεπιστήμιο της
Καλιφόρνιας στη Σάντα Μπάρμπαρα, μελέτησε μαγνητικές εγκεφάλου ζευγαριών που
είναι πάρα πολύ ερωτευμένα, έπειτα από 20 χρόνια γάμου και παρατήρησε ακριβώς
την ίδια εγκεφαλική δραστηριότητα που βλέπουμε σε νιόπαντρα ζευγάρια, αλλά
χωρίς τη νευρικότητα και τις εμμονές.
Σύμφωνα μάλιστα με τα πρώτα αποτελέσματα άλλων ερευνών,
φαίνεται πως το 30% των παντρεμένων ζευγαριών στην Αμερική εντάσσονται σε αυτή
την κατηγορία.
Η ρουτίνα σκοτώνει τον έρωτα. Πώς
μπορούμε να μοιάσουμε στα ζευγάρια που παραμένουν ερωτευμένα 20 χρόνια μετά το
πρώτο ραντεβού; Οι ερευνητές έχουν αναλάβει να μάθουν τα μυστικά τους και λένε
πως όταν επιδίδονται μαζί σε καινούργιες δραστηριότητες, η ευτυχία τους
ανεβαίνει στα ύψη. Ή, με απλά λόγια, ότι η ρουτίνα σκοτώνει τον έρωτα.
«Παρακολουθήστε μαζί μαθήματα για κάτι που αρέσει και στους
δύο, πηγαίνετε θέατρο, κάντε σπορ, ταξιδέψτε σε έναν άγνωστο και για τους δύο
προορισμό», συμβουλεύει ο Άρθουρ Άρον, κοινωνικός ψυχολόγος. Η έκκριση
ντοπαμίνης στη διάρκεια αυτών των δραστηριοτήτων υπενθυμίζει στα ζευγάρια πώς
ήταν όταν τον πρώτο καιρό.
Εξίσου σημαντική είναι η φροντίδα του συντρόφου μας.
«Ξέρουμε ότι πρέπει να εξυμνούμε τα θετικά, αλλά πρέπει να τους προσφέρουμε τη
συμπαράστασή μας και στα δύσκολα», λέει η Μπιάνκα Ασεβέντο.
Τα ζευγάρια που πήραν μέρος στην έρευνά της και ήταν
ερωτευμένα για πολλά χρόνια έλυναν τα προβλήματά τους γρήγορα και «αναίμακτα»,
ήταν πολύ εκδηλωτικά και τρυφερά μεταξύ τους, επικοινωνούσαν ανοιχτά με τους
συντρόφους τους και η σχέση τους βελτιωνόταν αντί να καταρρέει.
«Κάντε σεξ». «Και
φυσικά, μη ξεχνάτε το σεξ. Το σεξ κάνει θαύματα». Σύμφωνα με την επιστήμονα,
αυτού του είδους η σχέση ανάμεσα στα ζευγάρια σχετίζεται με τις ορμόνες.
«Υπάρχει άμεση σύνδεση ανάμεσα στην τρυφερότητα και την οικειότητα και την
οξυτοκίνη». Ζευγάρια, στα οποία είχε χορηγηθεί η ορμόνη, έδωσαν με ηρεμία τέλος
σε μία διαμάχη τους και συμπαραστάθηκαν περισσότερο στον σύντροφό τους.
Στα ζευγάρια που είναι ακόμα ερωτευμένα, ύστερα από 20
χρόνια γάμου, το ανοσοποιητικό τους σύστημα λειτουργεί καλύτερα, ενώ η
οξυτοκίνη και η βασοπρεσίνη ενεργοποιούν τμήματα του εγκεφάλου που συνδέονται
με την ηρεμία και την καταστολή του πόνου.
